सावित्रीबाई फुले यांच्या जीवन आणि कार्यावरील प्रभावी भाषण

सावित्रीबाई फुले यांच्या जीवन आणि कार्यावरील प्रभावी भाषण

जय भीम! नमो बुद्धाय!

सर्वांना परमपूज्य बोधिसत्व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, महाकारुणिक तथागत गौतम बुद्ध, आरक्षणाचे जनक छत्रपती शाहू महाराज, छत्रपती शिवाजी महाराज, छत्रपती संभाजी महाराज, राष्ट्रपिता महात्मा ज्योतिबा फुले, आणि सावित्रीबाई फुले अशा असंख्य महामानवांना सर्वप्रथम माझे अभिवादन.

आज आपण एका महान क्रांतिकारक स्त्रीच्या जीवनावर चर्चा करणार आहोत, ज्यांनी भारताच्या सामाजिक आणि शैक्षणिक इतिहासाला नवीन दिशा दिली. त्या म्हणजे सावित्रीबाई फुले. त्या केवळ भारताच्या पहिल्या महिला शिक्षिका नव्हत्या, तर स्त्री शिक्षणाची जननी, सामाजिक सुधारणांची प्रेरणास्थान, आणि कवयित्री होत्या.

महात्मा ज्योतिराव फुले यांचे कार्य आणि त्यांचा सावित्रीबाईंवर प्रभाव

महात्मा ज्योतिराव फुले यांनी भारतीय समाजातील जातीव्यवस्थेच्या निर्मूलनासाठी आणि समतेच्या प्रचारासाठी आयुष्यभर झगडले. त्यांनी सावित्रीबाईंना शिक्षण दिले आणि त्यांच्यातील नेतृत्वगुण ओळखले. महात्मा फुले यांच्या प्रेरणेतून सावित्रीबाईंनी शिक्षण आणि सामाजिक सुधारणांसाठी आपले जीवन समर्पित केले.

ज्या काळात स्त्री शिक्षण ही कल्पनाही अस्वीकार्य होती, त्या काळात सावित्रीबाईंनी १८४८ साली पुण्यात मुलींसाठी पहिली शाळा सुरू केली. हा शिक्षणाचा दीप भारतीय समाजाच्या अंधकारमय स्थितीत उजळला.

सावित्रीबाई फुले यांचे शैक्षणिक कार्य

1. पहिली शाळा: सावित्रीबाईंनी मुलींसाठी शाळा सुरू करून सामाजिक परिवर्तनाचा पाया घातला. त्यावेळी शाळेला विरोध झाला, परंतु त्यांनी आपले कार्य चालू ठेवले.

2. शाळांची स्थापना: १८५२ पर्यंत त्यांनी १८ शाळा सुरू केल्या. शिक्षणाच्या माध्यमातून त्यांनी जाती आणि लिंगभेद दूर करण्याचे प्रयत्न केले.

3. शिक्षक प्रशिक्षण: स्वतः शिक्षक म्हणून प्रशिक्षण घेतल्यावर त्यांनी इतर महिलांनाही शिक्षिका बनण्यास प्रवृत्त केले.

सावित्रीबाई फुले यांचे सामाजिक कार्य

1. अस्पृश्यता निर्मूलन: त्यांनी अस्पृश्य मुलांसाठी शाळा उघडल्या आणि जातीभेदाच्या विरोधात उघडपणे लढा दिला.

2. महिला सक्षमीकरण: महिलांना शिक्षण आणि आत्मसन्मान प्राप्त होण्यासाठी त्यांनी काम केले.

3. बालविवाह विरोध: बालविवाह थांबवून विधवा पुनर्विवाहासाठी त्यांनी मोठ्या प्रमाणावर प्रचार केला.

4. प्लेग साथीतील सेवा: प्लेगच्या साथीमध्ये रुग्णांची सेवा करताना त्यांनी आपल्या प्राणांची आहुती दिली.

सावित्रीबाई फुले यांचे काव्य

सावित्रीबाई या सामाजिक सुधारक असूनही एक प्रतिभावंत कवयित्री होत्या. त्यांच्या कवितांमधून समाजसुधारणेचा संदेश स्पष्टपणे दिसतो.

त्यांचे काही महत्त्वाचे काव्यसंग्रह:

1. "काव्यफुले" (१८५४): शिक्षण, स्त्री सक्षमीकरण, आणि सामाजिक समतेवर आधारित कविता. – "करुणेचा गहिवरूनी भरला ओसंडतो भार, शेतकरी दुःख पाहूनी, वाचव तू संसार।"

2. "बावनकशी सुबोध रत्नमाला": शिक्षण आणि स्त्री मुक्तीवर आधारित साहित्य.

सावित्रीबाई फुले यांचा वारसा

सावित्रीबाई फुले यांनी दाखवलेल्या मार्गावर आज आपण समाज सुधारणेचा विचार करू शकतो. त्यांच्या जन्मदिवशी, ३ जानेवारी, आपण त्यांच्या कार्याचा गौरव करतो. त्यांनी स्त्री शिक्षणाचा जो पाया घातला, त्यावर आज लाखो स्त्रिया आपले स्वप्न उभारत आहेत.

समारोप

मित्रांनो, सावित्रीबाई फुले यांनी दाखवलेला मार्ग आपल्याला समाजाच्या भल्यासाठी प्रेरणा देतो. त्यांनी प्रज्वलित केलेल्या शिक्षणाच्या दीपस्तंभाला आपण अधिक तेजस्वी बनवूया.

शेवटी, त्यांच्या या ओळींनी मी माझे भाषण समाप्त करतो:

"विद्येचा लाभ घेऊन, करू नवचैतन्य जागा; समतेच्या मळ्यात पुन्हा, उगवूया नव्या फुलांचा बागा।"

धन्यवाद!

Mr. Satish Pawar 

Pali and Buddhist Education Institute